بالتوری سبز با نام علمی chrizoperla carnea مهمترین گونه از راسته Neuroptera می باشد.

از آنجایی که استفاده از سموم شیمیایی برای از بین بردن آفات برای سلامت انسان مضر است و از طرفی برداشت محصول بدون توجه به ماندگاری سم بر روی محصولات بویژه محصولات تازه خوری به شدت سلامت انسان را تهدید میکند زمینه را فراهم کرد تا با استفاده از دشمنان طبیعی آفت بدون نیاز به مواد شیمیایی بتوان  با آفات مبارزه و آن را کنترل کرد.

بالتوری سبز مهمترین دشمنان طبیعی تعداد زیادی از انواع آفات مهم اقتصادی زراعی و باغی به حساب می آیند و تقریبا در تمام کشت بوم های کشاورزی دنیا وجود دارند.جنس کریزوپرلا از بالتوری ها به دلیل دارابودن خصوصیات ویژه از اهمیت فراوانی در برنامه های کنترل بیولوژیک برخوردار است. از میان جنبه های کاربردی مختلف در کنترل بیولوژیک، رهاسازی انبوه مرسوم ترین روش کاربرد بالتوری های سبز است. به گونه کارنیا (C. carnea) به عنوان مهمترین عضو راسته بالتوری ها، در تولید انبوه وکاربرد علیه بسیاری از آفات انواع محصولات زراعی و باغی توجه بیشتری شده است.

از مهمترین خصوصیات این جنس به این موضوع می شود اشاره کرد که لارو ها که به شیر شته معروف است و نیز حشره کامل بعضی از گونه های بالتوری سبز، شکارگرهای همه چیز خوار بوده که از بسیاری از بندپایان کوچک تغذیه می کنند. رژیم غذایی آنها به گونه ای است که از خون ( همولنف ) میزبان تغذیه می کنند. این حشرات در صورت نبود میزبان خود می توانند از شهد و گرده گل ها نیز تغذیه کنند.

شکل شناسی:

بال توری سبز یک حشره شکارچی است. طول این حشره به 1 تا 1.8 سانتیمتر می رسد و بال های بسیار ظریف و متمایزی دارد و بر همین اساس نامگذاری شده است (شکل 1). این حشره سبز رنگ، شاخک های بلند و چشمان طلایی یا مسی رنگ دارد. بال توری سبز گونه های مختلفی دارد اما انواع آن بسیار شبیه به هم هستند. لاروهای بال توری سبز مسطح است و اندازه آن به 1.25 سانتیمتر می رسد.

شکل1- بالتوری سبز

اهمیت و کاربرد بالتوری سبز:

بالتوری سبز (carnea) از مهمترین حشرات مفید در رده حشرات است. این حشره شکارگر، عضوی از خانواده بالتوری های سبز کریزوپید در راسته بالتوری ها می باشد. پراکنش جغرافیایی وسیع، دامنه میزبانی گسترده، سهولت پرورش در شرایط آزمایشگاهی، تحرک و پرخوری (همه چیز خواری) و مقاومت نسبی در برابر تعدادی از سموم آفت کش از ویژگی های بارز این حشره مفید به شمار می آید. حشره کامل از شهدو گرده گل تغذیه می کند، ولی لارو، شکارگر تعداد زیادی ازآفات گیاهی شامل انواع شته ها، کنه ها، تریپس ها، شپشک ها، تخم و لارو پروانه های آفتی مانندکرم غوزه پنبه، پسیل ها و... است. به طورکلی هر آفتی که جثه کوچک و بدن نرمی داشته باشد، مورد حمله این شکارگر قرار می گیرد. لارو بالتوری سبز، بسیار مهاجم و پرخور است و به طور مثال می تواند بیش از 1000 عدد کنه یا تریپس یا حدود 500 عدد شته از قبیل شته سبز هلو یا شته سبز جالیز را در طول دوره لاروی و در مدت چند روز شکار کند و از بین ببرد. بیشترین تعداد مصرف شکار مربوط به لارو سن سوم (سن آخر لاروی) است که حدود 70 درصد مجموع تعداد شکارهای مصرف شده در دوره لاروی به آن مربوط می شود. حشره کامل این گونه بالتوری در طبیعت، از شهد و گرده گل تغذیه می کند و شکارگر نیست.

چرخه زندگی بالتوری سبز:

این حشره دارای 5 مرحله زیستی شامل: تخم، لارو، شفیره، شفیره متحرک و حشره کامل می باشد.

تخم: حدود 1 میلی متر طول دارد و بیضی شکل است. تخم ها برای محافظت در برابر حمله سایر شکارگران روی یک پایه ابریشمی قرار می گیرد. رنگ تخم در ابتدا سبز است و به تدریج با نزدیک شدن زمان خروج لاروها به رنگ خاکستری تیره در می آید. در دمای 27 درجه سانتی گراد پس از 3 تا ۴روز تفریخ شده و لارو بالتوری از آن خارج می شود.

لارو: دارای بدن دوکی شکل و شبیه یک سوسمار کوچک است که آرواره های بلند و قوسی شکل دارد و به کمک آن ها محتویات بدن شکار خود را می مکد. لارو 3 مرحله لاروی را طی می کند و طول آن در حداکثر رشد به حدود 6 تا 7 میلی متر می رسد. طول مدت لاروی به دمای محیط بستگی دارد و در 27 درجه سانتیگراد این مدت 6 تا 7روز است.

شفیره: پس از اتمام دوره لاروی، شفیره بالتوری درون یک پیله ابریشمی کروی شکل به قطر حدود 3 تا 4 میلی متر شکل می گیرد. رنگ شفیره در ابتدا کرمی و در انتهای این مرحله به رنگ سبز در می آید که رنگ خود حشره کامل است. طول مدت شفیرگی در دمای 27 درجه سانتی گراد حدود 7روز است.

شفیره متحرك: از ویژگی های بارز بالتوری های سبز وجود این مرحله از زندگی است. در سایر حشرات، موجودی که از پیله خارج می شود، حشره کامل نامیده می شود؛ ولی در مورد بالتوری ها موجودی به نام شفیره متحرک از پیله بیرون می آید که یک بار دیگر پوست اندازی می کند و سپس حشره کامل ظاهر می شود.

حشره کامل: سبز رنگ به طول حدود1-1.5 سانتی متر و دارای چشمان طلایی رنگ است. طول عمر حشرات ماده حدود 2 ماه است و در این مدت به طور متوسط حدود 300 تا 400 تخم می گذارد. فعالیت حشره کامل روزانه بوده و همچنین به هنگام غروب و شب هم به پرواز درمی آید ضمن آنکه به طرف نور کشیده می شود.

این حشره زمستان را به صورت حشره کامل در شکاف، تنه و زیر برگ و شاخه های درختان سپری می روشکند. یکی از مهمترین خصوصیات این حشره آن است که طول عمر زیادی دارد ضمن آنکه از قدرت پرواز و جابجایی بالایی هم برخوردار است. علاوه بر این تعداد تخم تولید شده و تعداد دفعات تخم ریزی هم زیاد می باشد (شکل 2).

شکل 2- چرخه زندگی بالتوری سبز

روشهای طبیعی مبارزه با آفات با استفاده از بالتوری سبز:

کاربرد بال توری سبز برای کنترل آفات و حشرات مضر در تمام محیط ها از جمله زمین کشاورزی و باغچه های خانگی امکان پذیر است. اغلب این حشره مفید پس از فصل جفت گیری در بهار، پدیدار می شود. در این زمان بال توری های ماده برای تخم گذاری در تمام محوطه پخش می شوند. تخم های کوچک این حشره از دوک های نخ مانند باریکی در سطح زیرین برگها آویزان هستند تشکیل شده است.

برای افزایش جمعیت بال توری باید استفاده از حشره کش های طیف گسترده اکیدا ممنوع شود. این مواد شیمیایی اغلب جمعیت حشرات مفید را نیز از بین می برند و باعث می شوند فضا برای حشرات آفت مهیا شده و جمعیت آنها بیشتر شود. هنگامی که مجبور هستید از آفت کش استفاده کنید، باید از آن دسته از آفت کش هایی استفاده کنید که گروه خاصی از آفت ها را هدف قرار می دهند مانند بی تی (باکتری باسیلوس تورینجینسیس). این سم تنها بر کرم صد پا و لارو مگس موثر است.

داشتن بال توری سبز در زمین کشت تضمین نمی کند گیاهانتان هرگز دچار آفت زدگی نمی شوند. در حقیقت این آفت ها اگر کامل از بین بروند دیگر بال توری سبز نمی تواند تغذیه کند بنابراین از زمین شما می رود به جای دیگری که بتواند غذا تهیه کند. بنابراین اگر گه گاهی چند آفت در گیاهان خود دیدید نگران نشوید. فقط باید مرتبا بر جمعیت آنها نظارت کنید که مطمئن شوید تعدادشان زیاد نشده و بال توری سبز می تواند این آفت را کنترل کند.

روش های پرورش بالتوری سبز:

1- پرورش انفرادی: در پرورش انفرادی که با هدف کاهش رفتار همخواری لاروها انجام می شود، از قاب های مشبک یا حجره دار برای تولید لارو بالتوری استفاده می شود. در این روش، در هر حجره یا سلول 2 تا 3 عدد تخم بالتوری به همراه مقداری تخم میزبان آزمایشگاهی (مانند تخم بید غلات و بید آرد) برای تغذیه اولیه لاروها قرار می گیرد. برای جلوگیری از خروج لاروها از داخل سلول ها، دو طرف قاب با استفاده از پارچه توری ریز با چسب مسدود می شود. تولید بالتوری به روش انفرادی در مقایسه با روش پرورش گروهی بازدهی کمتری دارد و مقدار تولید کم است. البته در برخی مراکز تولید با مکانیزه کردن این روش، تولید انبوه امکانپذیر شده است. از مخلوط مخمر نان، عسل و شکر به شکل خمیر برای تغذیه حشرات کامل بالتوری در داخل ظروف تغذیه استفاده می شود. سپس تخم های گذاشته در داخل ظرف حشرات کامل به روش های مناسب جمع آوری می شود.

2- پرورش گروهی: در روش پرورش گروهی به منظور کاهش برخورد لاروها با یکدیگر، از مواد مناسب برای پرکردن داخل ظروف پرورش استفاده می شود از لاشه بید غلات هم به عنوان ماده پرکننده ظروف پرورش و هم به عنوان ماده غذایی مناسب می توان استفاده کرد. استفاده از لاشه بید غلات باعث کاهش هزینه های تولید نیز می شود.

رها سازی:

بالتوری سبز حشره ای مفید با قدرت شکارگری بالا می باشد، به همین دلیل از این حشره در کنترل آفات گیاهی در قالب برنامه های کنترل بیولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات استفاده می شود. بدین منظور تخم های این حشره را در مکان های خاصی به نام اتاقک های رشد که در آن ها دما و رطوبت و سایر پارامترهای بیولوژیکی براای رشد این حشره تامین شده باشد، به تعداد مورد نیاز تکثیر می کنند و سپس در شرایط محیطی مناسب رهاسازی را انجام می دهند. در اغلب اوقات این رهاسازی ها به ویژه در مورد شته ها با موفقیت بالایی همراه بوده و می تواند تا 90 درصد به کنترل این آفات کمک نماید. این حشره مفید به دلیل خصوصیات خاص و منحصر به فرد خود به عنوان یکی از عوامل بسیار موثر و کارا در برنامه های مدیریتی آفات محصولات مختلف به کار می رود و هم اکنون در سطح تجاری در اغلب کشورهای پیشرفته جهان پرورش داده شده و رها سازی می شود.

پست های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید